Cuốn sách Bí danh Huỳnh Phương Đông mang sứ mệnh tiếp tục gìn giữ những tư liệu quý mà gia đình họa sĩ đã lưu giữ hơn 50 năm qua. 548 trang sách có nhiều thông tin và hình ảnh chưa từng công bố, những bức ảnh thời sự cũng như các bức tranh sống động, phản ảnh cuộc sống và sự nghiệp của họa sĩ Huỳnh Phương Đông trong các thời khắc lịch sử đáng ghi nhớ. Đặc biệt có những bức thư riêng của vợ chồng họa sĩ trong chiến tranh, chứa chan cảm xúc, nhưng vẫn không quên động viên nhau, học tập, phấn đấu, hẹn gặp lại nhau dù cách trở Bắc-Nam...
Cuốn sách được viết và trình bày theo phong cách mới, sắp đặt các chương mục và các mảng chữ hợp lý bên cạnh hình ảnh, tranh vẽ, kèm thông tin ngắn gọn, cuốn hút người xem.
“Hơn mười năm đầu đời lớn lên ở miền Bắc, tôi nghĩ tên mình cũng bình thường như tên bao nhiêu bạn bè cùng trang lứa và hoàn toàn chưa hiểu được ba tôi đã trở thành một họa sĩ nổi tiếng với bút danh là cái tên mà tôi mang theo mình. Và vinh hạnh hơn khi tên của tôi, Huỳnh Phương Đông, được lấy làm bút danh của ba trong suốt hành trình lịch sử ông tham gia làm cách mạng cho đến khi thống nhất đất nước” - con trai Huỳnh Phương Đông chia sẻ.
Huỳnh Phương Đông là họa sĩ - chiến sĩ tham gia cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Ông lấy tên con trai làm bí danh từ năm 1963, khi vượt Trường Sơn vào chiến trường miền Đông Nam bộ, công tác tại Phòng Hội họa Giải phóng (B11). Sau ngày thống nhất đất nước 30/4/1975 đến 2015, ông vẫn dùng bí danh Huỳnh Phương Đông làm bút danh chính thức để hoạt động mỹ thuật. Ông đã đi thực tế qua nhiều chiến trường, ghi lại hình ảnh sự kiện lịch sử, chân dung đồng chí - đồng nghiệp - chiến sĩ cách mạng trung dũng kiên cường bằng những bức vẽ sinh động.
Một đời ký họa
Phần nhiều những tác phẩm vẽ trước năm 1963 của họa sĩ Huỳnh Công Nhãn đã bị thất lạc hoặc bị hủy hoại trong chiến tranh, phần còn sót lại và phần được lưu giữ tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam thì chúng tôi chưa có dịp để tiếp cận. Trong khoảng thời gian từ 1963 đến 1975, họa sĩ Huỳnh Công Nhãn đã sử dụng chữ ký Huỳnh Phương Đông (ký) trên những bức vẽ, hoặc những lá thư gửi về gia đình ở Phú Thọ.
Họa sĩ Huỳnh Phương Đông ký họa chân dung để ghi nhớ những khoảnh khắc của người bạn, đồng chí, đồng nghiệp... và lưu giữ kỷ niệm. Với khả năng thị giác nhạy bén, ông đã ký họa được các bức chân dung phản ánh trung thực đặc điểm, cũng như cá tính và tâm trạng nội tại của nhân vật. Ông có khả năng phân tách những chuỗi chuyển động ra thành từng khoảnh khắc, nắm bắt và giữ lại một khoảnh khắc ưng ý nhất để đặc tả trong tranh. Có lẽ năng lực thiên phú đặc biệt này đã làm nên tên tuổi của họa sĩ Huỳnh Phương Đông, ông họa sĩ mà tôi ngưỡng mộ, yêu mến!
Theo nhận định riêng của chúng tôi, những bức vẽ ký tên Huỳnh Phương Đông được ký họa tại chiến trường là những trang sử bằng tranh vô giá, là một tập tài liệu mỹ thuật quý, hữu ích cho việc tìm hiểu nghệ thuật tạo hình trong kháng chiến - thời kỳ chống Mỹ cực kỳ anh dũng của nhân dân Việt Nam.
“Đã có rất nhiều họa sĩ, nhạc sĩ, nhà văn, nhà thơ đi vào chiến trường miền Nam với những bí danh, bút danh khác nhau, và cũng phần nhiều trong số họ chỉsử dụng chúng như một phương tiện tạm thời của thời chiến. Làm cho bí danh, bút danh của mình trở nên rực rỡ, vẻ vang bằng tài năng, tâm hồn và nhân cách của mình, gìn giữ nó xứng đáng trong suốt sự nghiệp của mình, những nghệ sĩ như thế không nhiều lắm, và họa sĩ Huỳnh Phương Đông là một trong những nghệ sĩ như thế”. - Phạm Hoàng Việt (Asriel)
