“Không Gia Đình” kể chuyện em bé không cha không mẹ, không họ hàng thân thích, đi theo một đoàn xiếc thú rồi cầm đầu đoàn ấy đi lưu lạc khắp nước Pháp.
Em bé Rê-mi ấy đã lớn lên trong gian khổ. Em đã chung đụng với mọi hạng người và sống ở khắp nơi. Em đã lao động mà sống. Lúc đầu em được sự dạy bảo của cụ Vi-ta-li, về sau thì em tự lập. Không những lo cho mình, em còn phải lo biểu diễn và kiếm sống cho cả một gánh hát rong...
Nhưng dù ở đâu, trong cảnh ngộ nào, em vẫn noi theo nếp rèn dạy của cụ Vi-ta-li để giữ phẩm chất làm người. Đó là lòng yêu lao động, tự trọng; sự ngay thẳng, gan dạ; biết nhớ ơn nghĩa và luôn luôn muốn làm người có ích.
“…Qua ngòi bút điêu luyện của Hector Malot, chúng ta hiểu thêm về nước Pháp, về cuộc sống khó nhọc của người lao động và phẩm chất tốt đẹp của họ. Đó là lòng nhân ái, biết cưu mang giúp đỡ những người hoạn nạn. Đó là lòng yêu cuộc sống, sự quả cảm, ý chí vươn lên không ngừng. Đó là sự lao động bền bỉ, không ngại khó để đạt mục đích. Và hơn tất cả là biết giữ gìn nhân cách sống trung thực, trọng ân nghĩa, luôn ngẩng cao đầu trong bất cứ hoàn cảnh nào.
Chính vì vậy, KHÔNG GIA ĐÌNH được bình chọn là cuốn tiểu thuyết hay nhất về giáo dục và xứng đáng nhận: Giải thưởng của Viện hàn lâm văn học Pháp. Tác phẩm KHÔNG GIA ĐÌNH đã vượt qua biên giới nước Pháp và tồn tại lâu dài với thời gian cũng chính vì lẽ đó.” - Dịch giả, Giáo sư – Nhà giáo Nhân dân Huỳnh Lý
