Tiểu thuyết Chàng ngốc được Dostoevsky ra mắt công chúng lần đầu tiên trên tạp chí Người đưa tin nước Nga vào năm 1868. Theo học giả Joseph Frank, chuyên gia nghiên cứu về cuộc đời và tác phẩm của Dostoevsky, Chàng ngốc là “tiểu thuyết mang dấu ấn cá nhân nhất trong số các kiệt tác của Dostoevsky, trong đó ông biểu lộ niềm xác tín sâu sắc, ấp ủ và thiêng liêng nhất của mình.”
Trong một bức thư gửi Apollon Maykov, Dostoevsky cho biết chính hoàn cảnh tuyệt vọng đã buộc ông nắm bắt và khai triển một ý tưởng mà trước nay ông chưa đủ dũng cảm và cảm thấy không đủ tài năng nghệ thuật để thực hiện. Đó là ý tưởng phác thảo “một bản thể người đẹp thuần túy”, một tâm hồn Ki tô giáo thực thụ, vô tội, trong trắng và có lòng trắc ẩn sâu sắc, người sẽ thay mặt Dostoevsky để tuyên xưng niềm tin: “Cái đẹp sẽ cứu rỗi thế giới.” Đó là khởi nguồn của nhân vật Lev Myshkin.
Nếu như ở các kiệt tác khác, các nhân vật chính và bối cảnh câu chuyện đều được Dostoevsky lấy cảm hứng từ những con người và sự việc trong xã hội lúc bấy giờ, như trường hợp Raskolnikov và Pierre François Lacenaire trong Tội ác và hình phạt, hay chuyện anh em nhà Karamazov và chuyện nhà viên trung úy Ilyinsky trong Anh em nhà Karamazov, thì nhân vật hoàng thân Myshkin lại được tác giả xây dựng từ chính hình mẫu của mình, với chứng động kinh dai dẳng, sự giằng xé nội tâm sâu sắc và trải nghiệm ghê gớm về “nghi thức hành hình”.
Nhà phê bình văn học Gary Saul Morson nhận xét: Tiểu thuyết Chàng ngốc vi phạm mọi quy chuẩn phê bình nhưng bằng cách nào đó vẫn đạt được sự vĩ đại thực sự. Sau này, những suy tư đậm chất hiện sinh và những trạng thái tâm lý kỳ lạ của các nhân vật trong Chàng ngốc đã đóng góp không nhỏ cho các công trình của nhà phân tâm học Sigmund Freud và nhà văn hiện sinh Albert Camus.
II. QUY CÁCH ẤN PHẨM:
1. Ấn bản kỷ niệm Chàng ngốc gồm 1200 bản giới hạn, chia thành 3 phiên bản:
- 365 cuốn đánh số từ CN 001 đến CN 365 có bìa bọc bằng da Microfiber. Hoa văn dập chìm. Tên sách và một số họa tiết ép nhũ 2 màu: đen và vàng. Hộp đựng bằng carton có hoa văn trang trí in thủy ấn. Giá phát hành: 2.000.000đ.
- 450 cuốn đánh số từ CN 366 đến CN 815 có bìa bọc bằng da PU. Tên sách và một số họa tiết ép nhũ 2 màu: đen và vàng. Hộp đựng bằng carton có hoa văn trang trí in thủy ấn. Giá phát hành: 1.500.000đ.
- 385 cuốn đánh số từ CN 816 đến CN1200 có bìa bọc bằng giấy phủ vân da (Vinyl faux leather paper). Hoa văn dập chìm. Tên sách và một số họa tiết ép nhũ 2 màu: đen và vàng. Giá phát hành: 1.000.000đ.
2. Sách dày 812 trang, khổ 16 x 24 cm. Ruột sách in hai màu trên giấy GV76-BB định lượng 100 gsm bằng công nghệ mực vi sinh.
3. Mạ cạnh sách bằng nhũ vàng, đóng dấu đỏ của Đông A, có Ex-Libris - dấu sở hữu sách.
