Bạn có bao giờ tự hỏi, một con số đơn giản như số 0 có nguồn gốc như thế nào và ẩn chứa trong nó một thế giới kỳ diệu ra sao? Từ những phép toán không tưởng đến bí ẩn của vũ trụ hay những bước tiến vĩ đại của khoa học, số 0 luôn đóng một vai trò then chốt. Hãy cùng Charles Seife theo chân số 0, từ thời điểm người Babylon phát minh ra nó, rồi người Hy Lạp cấm đoán nó, sang phương Đông được người Ấn Độ tôn thờ nó, rồi trở lại với Giáo hội phương Tây và được chấp nhận nhờ quá trình thương mại.
Những bộ óc vĩ đại như Pythagoras, Aristotle, Newton hay Heisenberg đều bị cuốn hút và tìm cách giải mã bí ẩn của số 0, và dù ủng hộ hay phủ nhận nó thì những cuộc đụng độ của họ đã làm rung chuyển nền tảng của triết học, toán học và tôn giáo, tạo nên sự đối đầu giữa đức tin và lý trí.
Ngày nay, số 0 là một trụ cột của toán học và vật lý hiện đại. Nó hiện diện trong lõi tối thăm thẳm của hố đen, trong ánh sáng rực rỡ của Vụ nổ Lớn, và ở trung tâm cuộc tìm kiếm vĩ đại nhất của khoa học: Thuyết Vạn vật. Suốt nhiều thế kỷ, số 0 đã luôn là một phát kiến vừa mê hoặc vừa nguy hiểm; bởi con số ấy vừa là hư không, vừa là tất cả.
Ý nghĩa bìa sách Số 0 - Tiểu Sử Một Phát Kiến Nguy Hiểm
Thiết kế theo bìa gốc, nền đen chủ đạo và khối số không màu trắng với nền đỏ nổi bật bên trong hàm ý cho sự “nguy hiểm” của một ý tưởng dường như đơn thuần về hư không, thể hiện khoảng trống và là một con số mới trên trục số.
Vạch kẻ ở giữa biểu tượng số không (cắt qua chữ O của từ “Zero”) có thể có những hàm ý sau:
Sức mạnh của số 0: sức mạnh của nó được ẩn chứa trong phép chia vì không có số nào có thể chia được cho 0, cũng như không có điều gì có thể chia cắt hư vô và khoảng trống. Nó còn đại diện cho sự bí ẩn của lỗ đen vũ trụ và những gì chưa được khám phá ra. Sự đối lập và những nghịch lý: vừa là hư không, vừa là tất cả (vô hạn và hữu hạn); tương tự cũng là biểu tượng cho hệ nhị nguyên trong logic và khoa học máy tính (0 và 1) cũng như trong tôn giáo (sức mạnh của Chúa tạo ra vũ trụ (1) từ hư không (0); Thần Shiva vừa là đấng sáng tạo lại vừa là kẻ hủy diệt thế giới...) Thách thức để có thể hiểu được số 0: một đường thẳng vừa là chia cắt nhưng cũng là một sự rõ ràng phân tách, vừa ngụ ý hướng chuyển động. Nó có thể gợi ý rằng khái niệm về số không không tĩnh mà có một lịch sử năng động và tiếp tục phát triển (tương tự như cách chúng ta hiểu và khám phá về sự vận hành của vũ trụ).
Hawking là biểu tượng cuối cùng cho sự chiến thắng của trí óc.
Hawking là người đàn ông thông minh nhất thế giới, một bộ óc vô song.
Hawking đã trở thành nhà khoa học còn sống nổi tiếng nhất thế giới vào khoảng một phần ba cuối đời mình.
Nhưng:
Sự nổi tiếng đó ít nhiều lại không liên quan đến những đóng góp khoa học thực tế của Hawking.
Sự chú ý của báo chí lại thường không liên quan đến bất kỳ thành tựu nghiên cứu khoa học nào của Hawking.
“Hawking, giống như Einstein, là con người của công chúng – một người đáng được tôn thờ hơn là sợ hãi. Khả năng hài hước của Hawking thật độc ác, và tự cao tự đại chẳng kém gì Einstein. Einstein đã cố gắng phổ biến khoa học của mình. Hawking đã vượt qua điều đó, viết một cuốn sách bán chạy nhất về vật lý của mình. Và trong khi công chúng không khỏi ngạc nhiên bởi sự quyến rũ lập dị của Einstein, thì sự ốm yếu của Hawking đã làm cho ông có vẻ vừa anh hùng vừa bi thảm. Trong cơ thể teo tóp của ông là một tâm hồn trong sáng; một nhà tiên tri mù Tiresias có khuyết tật về thể chất nặng nề hơn được đền đáp bằng một món quà thiêng liêng về sự sáng suốt.
Có một chút kỳ diệu rằng, cũng giống như Einstein, Hawking là nhà tiên tri được tạo ra bởi báo chí. Nhưng khi trở thành một nhà tiên tri, ông sẽ trở thành một biểu tượng. Không giống như con người, các biểu tượng có thể đạt được sự bất tử.”
Hawking Hawking: Câu chuyện về một huyền thoại khoa học không phải một cuốn sách “giải thần tượng”, đây là một cuốn sách tiểu sử nghiêm túc, với nguồn tài liệu phong phú, cách viết quay ngược thời gian đầy sắc sảo, Hawking đã hiện lên trong tính toàn vẹn nhất của mình. “Một con người thực sự: nóng nảy, kiêu ngạo và nhẫn tâm, đồng thời ấm áp, hóm hỉnh và thông minh. Phức tạp. Lôi cuốn. Phi thường”.
Vậy thì bên dưới các lớp biểu tượng được chất chồng theo thời gian ấy là gì?
Cuốn sách dành cho những ai quan tâm đến thế giới Vật lý học, đặc biệt là Vật lý lý thuyết, và hơn cả, những ai quan tâm đến Hawking.
Thông tin tác giả Charles Seife
Charles Seife (sinh năm 1972) Là giáo sư khoa Báo chí và giám đốc Học viện Báo chí Arthur L. Carter của Đại học New York. Ông cũng là một cây bút đóng góp cho các tạp chí như Science, The Economist, Wired, New Scientist ... cũng như các báo The Washington Post, The New York Times. Đồng thời Seife là tác giả của nhiều cuốn sách đã xuất bản và giành được những giải thưởng uy tín như Số 0: Tiểu sử một phát kiến nguy hiểm với giải PEN/Martha Albrand năm 2001 cho cuốn sách phi hư cấu đầu tay, và Sun in a Bottle: The Strange History of Fusion and the Science of Wishful Thinking (Mặt Trời trong cái chai: Lịch sử kỳ lạ của phản ứng tổng hợp hạt nhân và khoa học của tư duy mơ mộng; 2008) giải Davis Prize năm 2009 từ Hiệp hội Lịch sử Khoa học (Mỹ).
