Qua đêm ở nhà các vua Nguyễn là cuốn sách tập hợp các bài viết thể hiện quan điểm, suy ngẫm của tác giả Nguyễn Ngọc Tiến về lịch sử, văn hóa, xã hội Việt Nam trong quá khứ cũng như trong hiện tại.
Trong bài viết “Qua đêm ở nhà các vua Nguyễn”, tác giả kể lại một lần đặc biệt khi có cơ hội được nghỉ lại trong Hoàng Thành Huế và tác giả đã chọn nằm nghỉ ngay trên nền điện Càn Thành. Nền điện này xưa kia từng là cấm cung sang trọng và lộng lẫy, dùng làm chỗ nghỉ của các vua nhà Nguyễn, nhưng nay chỉ còn là một nền đất hoang lạnh. Trong bối cảnh và không gian đặc biệt đó, tác giả có cơ hội suy ngẫm về lịch sử, từ đó liên tưởng và suy ngẫm về hiện tại, về thế thái nhân tình.
Nguyễn Ngọc Tiến viết về Hà Nội nhiều và hay, điều đó nhiều người đã biết và phong cho ông danh xưng nhà Hà Nội học. Nhưng Nguyễn Ngọc Tiến còn viết rộng hơn thế, ông viết về đất nước mình cũng phong phú và thú vị không kém. Đất nước trên trang viết của ông có khi nhọc nhằn và đau khổ theo chân những người đồng bào chạy dịch Covid từ Nam ra Bắc, lại có khi phong tình quyến rũ trong hương vị của “mắm Nghệ, lòng giòn, rượu ngon, cơm trắng”. Đất nước trong suy tư của Nguyễn Ngọc Tiến có những vang bóng và suy tàn của những giá trị văn hóa, có những huyền thoại của lịch sử anh hùng và bao điều nhũng loạn của thời buổi rối ren.
Tập tản văn “Qua đêm ở nhà các vua Nguyễn” là chắt lọc những trải nghiệm và suy tư về đất nước của ông, ở đó lắng đọng niềm trăn trở của một khách phong trần nặng tình núi sông.
Nói đến Hà Nội, người ta thường nghĩ ngay tới hồ Gươm xanh xanh mặt nước long lanh, người Hà Nội giọng nói thành thanh, phố Tràng Tiền có kem mát lạnh... Nhưng vì sao nước hồ Gươm xanh, và nước hồ Gươm xanh đẹp là thể sao dẫn lỗi cho lắm cô gái trẻ đến tự tử? Từ bao giờ và làm thế nào mà giọng pha tạp của người tử chiếng đến Hà Nội dần trở thành giọng chuẩn của phương ngữ Bắc? Ngày nay, nhiều người dụng xe ăn kem trên hè phố Tràng Tiền có biết rằng đây là con phố duy nhất ở Hà Nội có mái hiện che kín vỉa hè?...
Bằng cách trả lời những câu hỏi như thế, cùng rất nhiều câu hỏi lạ lùng khác về những quảng trưởng, những con phố, những món quà sáng hay những thú chơi xe, chơi chó, chơi xổ số ở Hà Nội, nhà văn Nguyễn Ngọc Tiễn dường như muốn kể cho chúng ta về một Hà Nội khác, một Hà Nội có những lịch sử khác. Luôn kiếm tìm những điều mới, lạ và độc đảo về Hà Nội, trang viết của Nguyễn Ngọc Tiến đã góp phần cho thấy sự giàu có đến vô tận trong những vỉa tầng văn hóa của thành phố, ở đô Hà Nội vốn đẹp và vẫn luôn luôn đẹp trong những điều nhỏ nhặt và quen thuộc nhất.
Nguyễn Ngọc Tiến Sinh năm 1958 tại Hà Nội, từng có nhiều năm làm việc tại báo Hà Nội mới. Ngoài các cuốn sách khảo cứu về Hà Nội, anh còn viết văn, viết kịch bản sân khấu và kịch bản phim. Năm 2012, anh nhận giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội của báo Thể thao & Văn hóa (TTXVN) với hai tác phẩm Đi ngang Hà Nội, Đi dọc Hà Nội .
