Lịch sử là tất cả những gì đã diễn ra còn những gì được trình bày bởi các nhà sử học chỉ là nhận thức lịch sử. Như vậy, lịch sử là thực thể bất biến, khách quan, hoàn toàn không phụ thuộc vào ý muốn của con người hiện tại. Tìm tòi, khám phá những bí ẩn của quá khứ để nhận thức ngày càng sâu sắc thêm lịch sử, qua đó phát hiện ra những quy luật của những sự kiện, hiện tượng đã xảy ra, góp phần lý giải hiện tại, dự báo tương lai là sứ mệnh của khoa học lịch sử. Công việc này có điểm dừng vì một lẽ giản dị: nhận thức khoa học luôn mang tính tương đối và không bao giờ chúng ta có thể biết được toàn bộ bí ẩn của lịch sử. Việt Nam là đất nước có lịch sử lâu dài với một diễn trình cực kỳ phong phú và hết sức phức tạp.
Tái hiện chân xác tiến trình lịch sử dân tộc là công việc hoàn toàn không đơn giản. Mặc dù đã có nhiều bộ thông sử và công trình chuyên khảo được xuất bản, nhưng để có được nhận thức khách quan, khoa học tiến trình đó và nhất là từ thực tế lịch sử rút ra những bài học có thể phục vụ trực tiếp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay, rất cần có nhiều hơn những công trình nghiên cứu chuyên sâu về từng khía cạnh, những ý kiến thảo luận về các vấn đề còn có sự khác biệt trong nhận thức và nhất là những giải pháp để thúc đẩy hoạt động nghiên cứu lịch sử nước nhà.
