Phản biện xã hội là một hình thức thể hiện quyền tự do được xây dựng trên cơ sở quyền tự do ngôn luận. Theo đó, phản biện xã hội chính là quyền bày tỏ ý kiến một cách có hệ thống và có cơ sở khoa học nhằm thực hiện quyền dân chủ của cá nhân. Quyền tự do ngôn luận chính là tiền đề, là điều kiện cơ bản cần thiết để người dân thực hiện phản biện xã hội và phản biện xã hội cũng chính là một trong những hình thức dể người dân phát huy vai trò cua mình trong việc tham gia quản lý nhà nước và xã hội.
Những năm gần đây, người dân bắt đầu quan tâm hơn đến việc thể hiện quan điểm, ý kiến của mình thông qua các kênh chính thức hoặc phi chính thức, bằng hình thức trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua đại biểu nhân dân. Với sự phát triển ngày càng đông đảo của các chủ thể phản biện xã hội, các hình thức phản biện xã hội cũng dần trở nên đa dạng và phong phú, gợi mở thêm những cách thức phản biện có hiệu quả hơn; nội dung phản biện xã hội đã thể hiện được tính khách quan, khoa hoc và dân chủ; góp phân nâng cao ý thức, trách nhiệm của cơ quan, người có thẩm quyền xây dựng, ban hành chính sách trong quá trình xây dựng, ban hành vǎn bản pháp luật cũng như nâng cao nhận thức, hiểu biết của người dân…
