Sống mãi với Thủ đô là thiên sử thi hào hùng bi tráng về cuộc chiến đấu bảo vệ Thủ đô sau ngày toàn quốc kháng chiến (năm 1946) của những con người quả cảm. Sống mãi với Thủ đô đã xây dựng bức tranh sống động về Hà Nội và tình yêu tha thiết tự hào về người Hà Nội hào hoa, thanh lịch mà bất khuất kiên cường…
“Tôi tin rằng chúng ta, những người đã trải qua cuộc kháng chiến chín năm và lớp người lớn lên trong hòa bình sau này sẽ cảm ơn nhà văn ở nhiều trang tuyệt đẹp về những ngày Thủ đô chuẩn bị kháng chiến, và hai đêm đầu tiên của cuộc chiến đấu đầy ác liệt ấy. Anh [Nguyễn Huy Tưởng] đã ghi chép một cách tỉ mỉ và tài tình cái không khí bị nén chặt đang đợi cơ hội bùng nổ ra, những cảm giác hết sức tinh tế trong giờ phút nghiêm trang nhất của lịch sử… Cảnh nọ và cảnh kia chen lẫn nhau, như những tia sáng hướng dẫn người đọc lần lần tìm ra toàn cảnh, một bức tranh rất nhiều màu sắc.” - NGUYỄN KHẢI
“Tôi đọc Sống mãi với Thủ đô đã mấy chục năm nay thế mà vẫn còn giữ nguyên vẹn trong trí nhớ một chiếc lá sấu vàng khô cong như một tấm vàng giát, từ từ và lặng lẽ gieo mình xuống vạt cỏ ven Hồ Gươm trong một buổi chiều mùa đông của năm ấy – mùa đông 1946 – trong một sắc trời một màu xám đầy lạnh lẽo chứa đựng một cái gì gai gai, rờn rợn mà tôi có cảm tưởng chỉ ngòi bút của Nguyễn Huy Tưởng mới tả được hay đến như thế – về mấy ngày trước khi cuộc kháng chiến trường kì nổ ra.” - NGUYỄN MINH CHÂU
“Nói đến chất thơ trong Sống mãi với Thủ đô trước hết là nói đến cái nhìn sâu vào bên trong các biến cố của đời sống, phát hiện trong hiện tại những gì thuộc về quá khứ và báo hiệu cho tương lai… Trong nét vẽ rành rõ, sáng sủa của hiện tại, anh [Nguyễn Huy Tưởng] phủ lên một lượt mây mờ cổ kính của quá khứ và cũng đồng thời rọi chiếu một thứ ánh sáng rực rỡ của tương lai.” - PHONG LÊ
---
Nhà văn NGUYỄN HUY TƯỞNG (1912 – 1960)
Nhà văn Nguyễn Huy Tưởng sinh ngày 6.5.1912 trong một gia đình Nho giáo ở làng Dục Tú, Từ Sơn, Bắc Ninh (nay thuộc xã Dục Tú, huyện Đông Anh, Hà Nội). Những năm tháng tuổi trẻ, ông tham gia các phong trào yêu nước của thanh niên, học sinh ở Hải Phòng; hoạt động Truyền bá quốc ngữ, Hướng đạo sinh. Năm 1943 ông gia nhập nhóm Văn hóa cứu quốc bí mật. Tháng 8.1945, Nguyễn Huy Tưởng được cử tham dự Đại hội quốc dân ở Tân Trào. Cách mạng tháng Tám thành công, ông trở thành một trong những người lãnh đạo hội Văn hóa cứu quốc và là đại biểu Quốc hội khóa 1 năm 1946. Sau 1954, ông là thành viên sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam, Uỷ viên Ban chấp hành. Nguyễn Huy Tưởng là một trong những người sáng lập và là giám đốc đầu tiên của Nhà xuất bản Kim Đồng. Do mắc bệnh hiểm nghèo, ông mất ngày 25.7.1960 tại Hà Nội.
Trong cuộc đời sáng tác văn chương, nhà văn Nguyễn Huy Tưởng đã đoạt nhiều giải thưởng, trong đó có Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật, đợt I, năm 1996.
