Đứng thứ 3 trong 100 tác phẩm phi hư cấu hay nhất thế kỉ XX do Tuần báo chuyên bình luận về văn học National Review xếp hạng. Nhà xuất bản Random House thì xếp Catalonia - Tình yêu của tôi thứ 42 trong số 100 tác phẩm phi hư cấu hay nhất thế kỉ XX.
Lời bình
“Nghiên cứu thế kỉ XX mà không đọc cuốn sách này là một thiếu sót lớn.” - Arthur Herman
“Tài năng vô song của George Orwell nằm ở chỗ, ông không chỉ chớp được những sự kiện tươi rói, mà trong sự hỗn loạn của các sự kiện, rát rạt giữa sự sống và cái chết, ông vẫn đủ tinh tế và nhạy cảm để nhìn ra những khuynh hướng lớn đang định hình bức tranh xã hội của một nửa thế giới: một bức tranh đáng sợ, hệ quả của những đam mê và những tư tưởng sai lầm.” - Đinh Bá Anh
"George Orwell đã chinh phục người đọc ở những trường đoạn mô tả tâm trạng, tâm thế của người lính trong một cuộc chiến mà anh ta bước vào với tâm thế sẵn sàng làm một người hùng, nhưng rồi dần vỡ mộng bởi cái thực tế vô nghĩa lí của chính cuộc chiến đó. Orwell có lối viết hài hước rất tự nhiên, khiến độc giả không ít lần phải bật cười khi ông kể về cuộc chiến nơi người lính chờ mãi chẳng thấy kẻ thù đâu mà chỉ thấy suốt ngày phải chiến đấu với cái đói cái rét và chuột rận.
Phải đọc cuốn bút kí chiến trường này của George Orwell, phải thấy ông thừa nhận mình đã được nếm trải cái gọi là chủ nghĩa xã hội thứ thiệt trên mặt trận, thấy ông đau đáu chú tâm phân tích tình hình đảng phái chính trị ở Tây Ban Nha trong cuộc nội chiến những năm 1936-1939 thì đọc những cuốn như 1984 mới thật thấm thía." - TS Nguyễn Thị Thanh Lưu
Chìm Nổi Giữa Paris Và London, truyện được viết theo thể loại hồi ký hư cấu (fictional memoir), kể về nhân vật “tôi” bươn chải kiếm sống ở thành phố Paris (Pháp) và cuối cùng phải dạt về quê hương là London (Anh). Tác phẩm mở đầu với một trận chửi bới của mụ chủ trọ với một khách trọ tại khu phố mà “tôi” sống. Nghề nghiệp của nhân vật không ổn định, anh nhiều bận nhịn đói trước khi xin được một chân bồi bếp tại một nhà hàng. Sau khi trôi dạt về quê hương, nhân vật trong lúc chờ việc mới đã phải lang thang đầu đường xó chợ, tình trạng đói ăn càng thê thảm hơn và nhiều lúc rơi vào cảnh “màn trời chiếu đất”.
George Orwell lấy tiêu đề quyển sách là “Down and Out”, hiểu theo nghĩa đen là sa xuống đáy và dạt ra ngoài lề xã hội, và tác phẩm đã phô bày cho độc giả một hiện thực khốc liệt mà tàn nhẫn như thế. Dịch giả chuyển ngữ cụm này thành “Chìm nổi” rất hay. Từ chìm nổi mà dịch giả dùng, nó cùng trường, bao hàm và bóng bẩy hơn những từ như lang bạt, lang thang, du thủ du thực, cơ nhỡ… Chìm nổi nghĩa là sự vật lúc thế này, lúc thế khác, nó gợi lên phận người nhỏ bé và đôi khi vô nghĩa hơn cả bèo hay những sinh vật phù du, mà ở đây, hành trình nhân vật “tôi” sa xuống tận cùng đáy của xã hội cho thấy rõ điều đó.
Chìm nổi giữa Paris và London là bản thảo cho thấy hiện thực rất khốc liệt trong xã hội tư bản chủ nghĩa, mà cụ thể ở đây là những người lao động chân tay (bồi bếp, lao công, móc cống…) sa xuống hàng ăn mày, rày đây mai đó quanh các nhà trọ tình nguyện để được đáp ứng những nhu cầu dưới mức cơ bản của con người. Trong bản thảo, tác giả dành rất nhiều trang để mô tả cảnh con người bị máy móc hóa, vật hóa qua lăng kính của nhân vật “tôi” lúc anh này sống ở Paris và rơi xuống dưới cả mức tồn tại, nghĩa là cực kỳ bần tiện, nhỏ nhen, bất cần, vô vọng và tuyệt vọng khi nhân vật này gia nhập binh đoàn những kẻ lang thang ở London. Đây là tác phẩm không lên tiếng tố cáo hiện thực mà nghiêng về phô bày hiện thực, từ đó đề ra phương sách để cải thiện đời sống của họ ở những trang cuối cùng, khi cảm xúc của độc giả đã bị “hủy diệt”.
Sự phân hóa cùng cực trong xã hội tư bản, như đã đề cập ở trên, máy móc hóa con người đến mức họ chẳng còn thời giờ để nhận ra điều đó mà suy tư, than van. Tác giả đã dùng ngòi bút của mình để thăm dò vào từng ngóc ngách của những người vô gia cư, ăn xin để độc giả hình dung rõ hơn điều đó. Sách không dày (bản gốc tiếng Anh trên 210 trang) nhưng sức mô tả lớn, bao quát.
Thông tin tác giả George Orwell
George Orwell Là nhà văn lớn người Anh sống trọn trong nửa đầu thế kỷ XX. Chỉ trong 47 năm cuộc đời, ông để lại số lượng tác phẩm văn học quý giá, rất có giá trị văn chương, trong đó phải kể đến những tác phẩm như 1984 (ra mắt năm 1949) và trước đó là Trại súc vật (Animal Farm, ra mắt năm 1945). Những áng văn lớn của ông, tuy vậy, không làm lu mờ giá trị của tác phẩm dài đầu tay là Down and Out in Paris and London, được chuyển ngữ thành Chìm nổi giữa Paris và London.
