THÊM MỘT KIỆT TÁC VĂN CHƯƠNG NỮA CỦA NHÀ VĂN VICTOR HUGO!
“Cơ cấu xã hội trong quá khứ dựa trên ba trụ cột, linh mục, nhà vua, đao phủ. Cách nay đã lâu có một giọng nói vang lên: Các vị thần đã ra đi! Gần đây, một giọng nói khác cất lên và kêu to: Các vị vua đã ra đi! Giờ thì đã đến lúc giọng nói thứ ba cất lên và tuyên bố: Đao phủ đã ra đi! Như thế từng viên gạch của xã hội cũ sẽ rơi xuống; như thế Thượng đế sẽ hoàn tất sự sụp đổ của quá khứ…
Và trật tự sẽ không biến mất cùng với đao phủ; các vị hãy đừng tin là thế. Nóc vòm của xã hội tương lai sẽ không vì thiếu đi viên đá đỉnh vòm gớm ghiếc ấy mà sụp đổ. Văn minh không gì khác chính là một loạt những biến chuyển liên tiếp. Luật pháp dịu dàng của Đấng Kitô cuối cùng sẽ đi vào bộ luật và xuyên chiếu sáng ngời. Người ta sẽ xem tội ác như một căn bệnh, và căn bệnh này sẽ có những thầy thuốc riêng của nó thay cho những thẩm phán của các vị, những bệnh viện thay cho những nhà tù khổ sai của các vị. Tự do và sức khỏe sẽ như nhau. Người ta sẽ rót nhựa thơm và dầu trị bệnh vào nơi mà người ta từng dùng đến sắt và lửa. Người ta sẽ lấy từ tâm để đối đãi với cái ác mà người ta vốn từng đối xử bằng giận dữ. Thật đơn giản và cao thượng. Thánh giá thay cho giá treo cổ. Vậy thôi.”
