Có hai hiện tượng chủ yếu và quyết định, tuy nhiên liên hệ rất mật thiết với nhau, từ đầu thế kỷ 19 đã biến đổi tận gốc các điều kiện sinh hoạt trên Trái đất chúng ta, và ngay cả bộ mặt của nó. Một là sự phát triển vũ bão của KỸ THUẬT, nhất là KỸ THUẬT CƠ GIỚI; hai là sự TĂNG GIA KHỦNG KHIẾP CỦA DÂN SỐ hoàn cầu.
Dù muốn dù không - kỹ thuật và dân số từ nay trở đi đối với chúng ta là những yếu tố cũng thường hằng, cũng trọng yếu, cũng sinh tử như toàn thể các điều kiện thiên nhiên căn bản, như không khí, như mặt trời. Ảnh hưởng của chúng vang dội khắp hoàn vũ, áp lực nặng nề của chúng tác động khắp nơi, tác động đều đều, không ngưng, không nghỉ.
Sau hết, trên một vài điểm, cuốn CON NGƯỜI VÀ KỸ THUẬT làm rõ thêm và xác định cái bản chất nền tảng tư tưởng của Spengler mà thực chất cũng như ảnh hưởng của nó còn nhiều điều cần phải nói. Thật vậy, thường thì người ta chỉ biết (nếu thực là biết) Spengler ở dăm ba [vài] quan niệm, hẳn nhiên quan trọng, nhưng cũng chỉ “phụ thuộc”: chẳng hạn quan niệm về “sự suy đồi” của phương Tây hay quan niệm về các “chu kỳ bất khả kháng” của lịch sử. Còn như nguyên lý hình thể căn bản, diện mạo học, trực giác tính của tư tưởng và biểu thức, cảm hứng nhất thiết phản hệ thống và phản giáo điều, v.v... người ta tuyệt nhiên không biết gì. Hoặc hầu như tuyệt nhiên không biết gì. Nói tóm lại, đối với nhiều người, Oswald Spengler trước hết vẫn chỉ là “con chim báo điềm dữ” đã từng “loan báo” cho người phương Tây rằng tình trạng của họ chẳng có gì tốt đẹp. Các trang sau đây, vừa minh bạch vừa chính xác, do đó có tính chất và tác dụng điều chỉnh và bổ khuyết cho công trình chính yếu của Spengler.
Luận về sự tự nguyện nô lệ của con người là một trong những tác phẩm chính trị táo bạo và có ảnh hưởng sâu rộng nhất của thế kỷ XVI, được viết bởi Étienne de La Boétie khi ông mới chỉ là một thanh niên. Dưới hình thức một bài tiểu luận ngắn nhưng giàu sức công phá, La Boétie không chỉ đặt câu hỏi về nguồn gốc của quyền lực chuyên chế, mà còn đưa ra một trong những lập luận thách thức nhất đối với nền tảng của sự cai trị: nếu kẻ thống trị chỉ tồn tại nhờ sự phục tùng, thì chính sự phục tùng ấy – chứ không phải bạo lực – mới là gốc rễ của nô lệ.
Điều làm cho tác phẩm này trở nên độc đáo không chỉ ở tư tưởng mà còn ở cách tiếp cận: Boétie không cổ vũ bạo lực cách mạng, mà đề xuất một hình thức phản kháng đơn giản nhưng triệt để – hãy ngừng phục tùng. Sức mạnh của chế độ độc tài, theo ông, đến từ sự “tự nguyện” của người dân trong việc chấp nhận trật tự đó như một điều hiển nhiên, như một thói quen văn hóa, thậm chí là một sự an ủi giả tạo.
Qua bản dịch công phu của Phương Ngô và phần lời tựa sâu sắc, độc giả được dẫn dắt không chỉ vào bối cảnh thế kỷ XVI – thời đại của vương quyền và khát vọng tự do – mà còn đến những kết nối bất ngờ với các thế kỷ sau: từ Rousseau đến Orwell, từ Nietzsche đến Byung-Chul Han, từ các cuộc cách mạng tư tưởng cho đến thế giới hiện đại bị chi phối bởi tiêu dùng và dữ liệu cá nhân. Tác phẩm không ngừng gợi mở những câu hỏi về tự do, đồng thuận, phục tùng, và phẩm giá – những chủ đề chưa bao giờ mất đi tính thời sự.
