Bạn có bao giờ thấy mình lãng phí thời gian vào điện thoại, internet hay những việc vô ích?
Ngay từ thế kỷ thứ nhất, triết gia Seneca đã nhìn thấy điều này. Trong bài luận nổi tiếng “Bàn về sự ngắn ngủi của cuộc đời”, ông chỉ ra rằng chúng ta thường bảo vệ tiền bạc rất kỹ, nhưng lại dễ dàng để người khác hay chính bản thân mình đánh cắp mất thời gian - tài sản quý giá nhất.
Chẳng có ai cho phép người khác đánh cắp tiền của mình nhưng lại để cho họ lấy mất thời gian, hoặc tự thân mình lãng phí nó vào những hoạt động vô ích. Ông lập luận mọi người đều có thể kéo dài cuộc sống của mình, bởi vì thực sự "sống" cũng chính là một dạng "bất tử".
Những lời dạy dí dỏm, châm biếm sâu cay của Seneca khi nói về thời gian, cuối cùng với hai lá thư đạo đức ông viết về chủ đề này đều thể hiện trong “Để sống trên đời” một cách khéo léo và sống động. Đây là lời mời gọi chúng ta học cách tận dụng những năm tháng ngắn ngủi của mình tốt hơn và làm cho cuộc sống trở nên có giá trị.
Ai từng đến thăm Athens thời hiện đại hẳn đã thấy hoặc trải nghiệm sự hỗn tạp của thành phố với đám chó hoang lang thang khắp hang cùng ngõ hẻm, bới tung thùng rác và nằm dài dưới cái nắng Địa Trung Hải giữa đồng tàn tích đổ nát của nền văn minh. Đó chính xác là hình ảnh chúng ta nên hình dung cách người Athens cổ đại khắc họa Diogenes xứ Sinope, nhân vật tiêu biểu của phái Khuyển nho.
Với kiểu mỉa mai tự khiếm đặc trưng, Diogenes nhận lấy biệt danh này, coi mình như chó canh đạo đức của thành phố, sủa lên sự thật với người qua đường và cắn trả những kẻ xấu xa. Để biết nói không là tác phẩm tuyển dịch từ nhiều nguồn khác nhau, từ giai thoại đến các danh tác cổ đại về phái Khuyển nho cổ đại, những người ủng hộ lối sống giản dị và phản đối sự tuân thủ mù quáng.
Tiếng “không” của phái này không phải là lời từ chối khéo trong nghệ thuật giao tiếp, mà tiếng “không” vang dội, dứt khoát, đối với cường quyền, quy chuẩn xã hội, hay phép lịch sự. Và đó là điều khiến chúng ta buộc phải suy ngẫm và đặt câu hỏi về cách chúng ta sống trong thời đại ngày nay.
Sinh ra trong thân phận là người bị bóc lột , triết gia Hy Lạp Epictetus luôn xem tự do tinh thần là thứ tối thượng, vì nó có thể giải phóng một người ở bất cứ đâu, ngay cả trong ngục tù.
“Để được tự do” là những tri kiến quý báu từ cuốn cẩm nang sống Khắc kỷ nổi tiếng Encheiridion cùng một số bài suy ngẫm liên quan trong tác phẩm Discourses của Epictetus do A. A. Long - một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về chủ nghĩa Khắc kỷ tuyển dịch sang tiếng Anh và giới thiệu.
Tự do, đối với Epictetus, chính là thành tựu về mặt tâm lý và đạo đức, một món quà mà chỉ bản thân mỗi người mới có thể trao tặng cho chính mình. Ai cũng có thể đạt được tự do, nhưng chỉ khi ta học cách hết lòng coi trọng những gì có thể kiểm soát, bình tĩnh đối diện với những gì không thể kiểm soát và xem mọi hoàn cảnh, dù là nghịch cảnh hay hậu quả từ hành động của người khác, như một cơ hội để trưởng thành và cải thiện chính mình.
“Sự sống và cái chết là hai mặt không thể tách rời của một hành trình. Cái chết là đích đến không thể tránh khỏi. Vì vậy, ta cần tập dượt cho cái chết”
Seneca - nhà triết học Khắc kỷ vĩ đại, không chỉ là bậc thầy văn học La Mã mà còn là nhân vật chính trị quyền lực. Ông từng bị lưu đày dưới thời Caligula, sau đó trở thành thầy dạy và cố vấn cho Hoàng đế Nero tàn bạo.
Sống gần kề cái chết và sự điên loạn đã khiến cái chết trở thành nỗi ám ảnh lớn trong triết học của ông. Những suy niệm của Seneca về chủ đề này được tập hợp trong cuốn "Để từ giã đời".
Việc tập dượt cho cái chết không chỉ để có một cái chết cao đẹp, mà còn để làm đẹp cho chính cuộc sống này. Ai chưa dám đối diện với cái chết, thì cũng chưa biết cách sống.
Khi không còn sợ hãi cái chết, ta sẽ không còn sợ hãi bất kỳ quyền lực nào khác. Seneca khuyên chúng ta nên vui vẻ ra đi, dù cuộc sống đang khốn khó hay đang ở đỉnh cao hạnh phúc.
Kiếm tiền ở La Mã cổ đại? Không ai ngờ thực tế lại hiện đại và phức tạp đến thế!
Dù nông nghiệp được ca ngợi, người La Mã vẫn chấp nhận những phương thức làm giàu khác. Họ thành lập thương hội, công ty, quỹ kết hợp, vay vốn, đầu tư, sử dụng văn bản - những điều không khác biệt lắm so với thế giới ngày nay.
Giới thượng lưu như Cato và Cicero đối diện với mâu thuẫn: họ nhấn mạnh rằng lợi nhuận và danh dự không phải lúc nào cũng đi đôi, nhưng mặt khác, họ vẫn gián tiếp tham gia làm giàu thông qua trung gian để bảo toàn thể diện.
Với nguồn tài liệu phong phú, cuốn sách “ĐỂ LÀM RA TIỀN” sẽ mang trí tuệ cổ xưa về cách kiếm tiền của người La Mã đến với độc giả hôm nay bằng văn phong hiện đại và gần gũi.
