"Tiếng Việt Giàu Đẹp - Cuộc Sống Ở Trong Ngôn Ngữ" sách tập hợp những bài viết bàn về tiếng Việt của cố giáo sư Hoàng Tuệ. Tác giả đã nêu lên những cái hay, cái đẹp của ngôn ngữ nói chung và tiếng Việt nói riêng. Ngoài ra, sách còn có một loạt bài viết nêu lên những đóng góp của các nhà văn, nhà thơ lớn như: Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Nguyễn Đình Chiểu, đối với nền ngôn ngữ học nước nhà.
Gần hơn, có phong cách ngôn ngữ Hồ Chủ tịch, cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng cùng những quan tâm trăn trở, làm sao để giữ gìn, phát triển tiếng nói dân tộc. Với ngòi bút tài hoa, kiến thức uyên thâm, tác giả diễn giải những vấn đề phức tạp một cách đơn giản, đễ đọc, dễ hiểu, khiến cho những kiến thức đó không hề khô khan như bản chất của Ngôn ngữ học. Những bài viết trong sách vô cùng thú vị và bổ ích cho những ai đang tìm hiểu, học tập và nghiên cứu tiếng Việt.
2. Tiếng Việt Giàu Đẹp - Ăn, Uống, Nói, Cười Và Khóc
Đây là tập sách biên khảo về hoạt động của cái miệng trên khuôn mặt con người. Thông qua các hoạt động Ăn, Uống, Nói, Cười và Khóc, tác giả dẫn trích những thuật ngữ, từ ngữ, thành ngữ, tục ngữ liên quan đến các hoạt động đó của con người Việt Nam.
Có thể nói đây là một công trình khá thú vị trên một số hoạt động của các miệng người ta thường ngày tưởng vô cùng đơn giản nhưng cực kỳ phong phú, đa dạng và súc tích. Từ đó ta càng hiểu hơn tại sao ông bà ta thường dạy muốn làm người bình thường, phải “học ăn, học nói, học gói, học mở”. Trong 4 cái cần phải học đó, 2 cái học đã liên quan đến hoạt động của cái miệng con người rồi.
Sách bàn về việc sử dụng tiếng Việt. Những lỗi cơ bản và mức độ sai khi viết câu: sai kiến thức, sai ngữ pháp, sai chính tả… Từ những ví dụ cụ thể trên báo, đài, các tác phẩm văn học, kho tàng ca dao tục ngữ, thành ngữ Việt Nam, tác giả hướng bạn đọc đến cách tiếp cận vấn đề, nhận ra những lỗi câu, đánh giá mức độ sai và tìm cách chỉnh sửa cho phù hợp.
Bước đầu chính là sửa câu sai thành câu đúng. Cao hơn nữa là từ câu đúng chỉnh làm sao để được một câu hay. Những cái sai và cái hay được bàn đến rất phổ biến trong báo chí và đời sống, nhưng ít ai nhận ra vì đôi khi có những có những lỗi cố hữu trong cách sử dụng từ ngữ mà hiện nay hầu như không ai nhận ra nữa, đó là do hiện tượng “để lâu câu sai hóa… đúng”. “Người khôn ăn nói nửa chừng/ Để cho kẻ dại nửa mừng nửa lo”, dạng câu nửa chừng được nhắc đến trong câu trên gọi là câu mơ hồ, câu mơ hồ cũng được xem là một vũ khí lợi hại trong ngoại giao… Cùng rất nhiều vấn đề thú vị và bổ ích khác nữa.
Bản thảo "TIẾNG VIỆT PHƯƠNG NAM" là tập hợp các công trình nghiên cứu của Tiến sĩ Trần Thị Ngọc Lang về phương ngữ Nam Bộ trong sự so sánh với các từ ngữ Bắc Bộ, Trung Bộ, và từ toàn dân nói chung. Trong các bài viết của mình, tác giả phân tích, lý giải về các hiện tượng ngôn ngữ một cách thấu đáo và vô cùng thú vị.
Tập sách chia thành 3 phần:
Đây là tựa sách mới nhất của tiến sĩ Nguyễn Đúc Dân viết cho bộ Tiếng Việt Giàu Đẹp. Sách phân tích điểm nhìn, tầm quan trọng của tư duy trong đọc hiểu và ứng dụng ngôn ngữ vào đời sống, đồng thời giải thích những điều tưởng như là "nghịch lý" trong ca dao, tục ngữ một cách thuyết phục và hợp lý. Càng hiểu về tiếng Việt, chúng ta càng yêu quý và ý thức được tầm quan trọng của việc giữ gìn ngôn ngữ mẹ đẻ của mình hơn.
Vận dụng tốt tiếng Việt sẽ dễ dàng đạt hiệu quả cao trong giao tiếp và công việc viết lách. Cũng như các tựa khác trong bộ Tiếng Việt Giàu Đẹp, sách sẽ giúp ích rất nhiều cho học sinh - sinh viên, nhà báo, người làm việc trong những ngành nghề cần vận dụng ngôn ngữ một cách linh hoạt, ứng biến.
6. Tiếng Việt Giàu Đẹp - Nỗi Oan Thì, Là, Mà
"Bài lủng củng, câu văn lắm thì, là, mà quá”. Phê thế đúng, nhưng thật ra cũng chỉ đúng một phần, bởi rất nhiều trường hợp không thể thay thì, là, mà bằng một từ nào khác được mà không làm câu văn mất đi vẻ sinh động, hoặc làm giảm hẳn nghĩa đi. Vậy cần minh oan cho chúng. (trích lời giới thiệu của tác giả).
Liệu tác giả có minh oan được. Câu trả lời là còn hơn thế, tác giả kiến giải thêm nhiều điều về Tiếng Việt. Có thể tìm đọc thêm: Đi tìm bản sắc Tiếng Việt (Trịnh Sâm), Một sợi rơm vàng (Đào Thản).
7. Tiếng Việt Giàu Đẹp - Vẻ Đẹp Ngôn Ngữ - Vẻ Đẹp Văn Chương
"Tiếng Việt Giàu Đẹp - Vẻ Đẹp Ngôn Ngữ - Vẻ Đẹp Văn Chương" tập hợp những bài viết nghiên cứu về ngôn ngữ của nhà giáo Lê Xuân Mậu đã đăng trên các báo và tạp chí. Do đó nội dung các bài viết đề cập đến những hiện tượng ngôn ngữ, lời nói khá gần gũi trong xã hội, mang tính ứng dụng cao với những ví dụ cụ thể sinh động.
Nội dung được trình bày khá dễ hiểu, giản dị, sinh động, súc tích, ít sử dụng các thuật ngữ khoa học hàn lâm. Các bài viết là những nghiên cứu, phát hiện khá lý thú về một số hiện tượng ngôn ngữ mang tính phổ quát và sức biểu cảm của ngôn ngữ nghệ thuật trong văn chương.
Chúng ta lập luận khi tranh luận về những điều khoản trong một văn bản pháp lý, trong một hợp đồng thương mại hay tranh tụng tại tòa án; các đại biểu quốc hội tranh luận khi thông qua hay bác bỏ một đạo luật. Một trong những lý do khiến chúng ta không có nhiều luật sư đủ khả năng tranh tụng tại một tòa án quốc tế, như nhiều người đã nhận xét, là năng lực lập luận còn yếu kém.
Tập sách này cung cấp những kiến thức "nền" về lập luận với ví dụ minh họa, dẫn chứng sinh động từ những nguồn ngữ liệu có uy tín, sách chuyên ngành ngôn ngữ nhưng nội dung dễ hiểu, nhũng bạn đọc quan tâm ở mọi trình độ có thể dễ dàng tiếp cận và ứng dụng những kiến thức này vào việc học tập, công việc cũng như trong đời sống. Những kiến thức sách cung cấp có tính ứng dụng cao, tạo thói quen và củng cố tư duy phản biện, đặc biệt hữu ích cho học sinh, sinh viên.
