Trong cuốn sách này, Schopenhauer đề cập nhiều điều thú vị mà bạn đọc có thể chiêm nghiệm và tự rút ra cho mình những bài học quý giá. Ông cho rằng, những gì một người có ở bản thân mình, cùng với mục tiêu cuộc sống của anh ta, là yếu tố trực tiếp dẫn đến hạnh phúc và phúc lợi của người đó. Tất cả những thứ khác chỉ là trung gian và gián tiếp và ít bị ảnh hưởng.
Schopenhauer lập luận, con người có thể dễ dàng chịu đựng một điều bất hạnh đến từ bên ngoài dễ dàng hơn là điều bất hạnh từ bên trong. Vận mệnh có thể thay đổi, nhưng tính cách thì không. Vì vậy, những phước lành từ chủ quan, một bản chất cao thượng, một cái đầu có năng lực, một tính khí vui vẻ, tinh thần trong sáng, một thể chất khỏe mạnh, là những yếu tố đầu tiên và quan trọng nhất của hạnh phúc.
“Đừng nên kỳ vọng nhiều vào người khác, hay nói chung là đừng nên kỳ vọng từ thế giới bên ngoài” - như một châm ngôn đúng với bất kỳ ai! Chính bản thân mình là nguồn gốc của những điều tốt đẹp nhất mà con người có thể đạt được. Càng đúng hơn khi khẳng định - một người càng vui vẻ hạnh phúc hơn khi tìm thấy nguồn vui trong chính mình. Vì vậy, rất đúng khi triết gia Aristotle nói: Hạnh phúc là do mình tạo ra.
2. TỰ DO ĐÍCH THỰC - HẠNH PHÚC THỰC SỰ LÀ TRẢI NGHIỆM ĐƯỢC CẢM GIÁC TỰ DO TRONG NHỮNG PHÚT GIÂY “CÔ ĐƠN”
Arthur Schopenhauer đưa ra một cái nhìn chính xác và thực tế hơn về cuộc sống so với nhiều triết gia khác. Trong khi nhiều người không đồng ý với việc Schopenhauer nhận định cuộc sống bi quan nhưng thực ra, nếu nhìn trong sâu thẳm, đó lại là bi quan tích cực.
Nếu bạn có xu hướng luôn thích nhìn mọi thứ trong lấp lánh, hào quang thì rất có thể bạn sẽ thấy cuốn sách của bậc thầy triết học bi quan đầy hoài nghi. Nhưng nếu bạn đã va vấp sự giả dối của thế giới này và hiếm khi gặp một người chân thành đúng nghĩa thì thay vì nhìn về phía sau, bạn sẽ rất vui khi tìm được một người bạn đồng hành và tìm thấy sự hóm hỉnh cùng niềm an ủi trong quan điểm chua chát của Schopenhauer.
Phong cách của Schopenhauer độc đáo và tràn ngập sự tưởng tượng, không giống như đa số quan điểm triết học Đức. Schopenhauer thảo luận về một loạt chủ đề, chẳng hạn như sự trống rỗng của những thứ mà quần chúng thường theo đuổi (tiền bạc, địa vị/địa vị, sự phù phiếm, thú vui nhục dục, v.v.) và những thứ thường bị hầu hết mọi người bỏ qua (sự điều độ, sức khỏe tốt, nhân cách, cá nhân và phát triển trí tuệ).
Cách an toàn nhất để cuộc sống thoát khỏi đau khổ là đừng mong chờ hạnh phúc. Cũng giống như việc đừng hy vọng để khỏi phải thất vọng! Merck, người bạn thời trẻ của triết gia Goethe, đã nhận thức được sự thật này khi ông viết: Cái cách tồi tệ mà con người đòi hỏi về hạnh phúc – và theo thước đo lường ứng với mong muốn của họ – đã phá hỏng mọi thứ trong cuộc đời này. Con người sẽ tiến bộ nếu thoát khỏi đòi hỏi yêu sách này và không mong muốn gì ngoài những gì anh ta nhìn thấy trước mắt.
Chỉ xét về mức độ trung thực và bản lĩnh của Schopenhauer, cuốn sách này xứng đáng được mệnh danh là một trong những cẩm nang triết học vĩ đại nhất về cách sống đúng đắn từng được viết.
Schopenhauer đã đi trước thời đại với tư cách là người đi đầu trong lĩnh vực tâm lý học tiến hóa ở thời kỳ tiền Darwin. Ông tin rằng sự hấp dẫn tình dục đã được lập trình trước trong nhận thức để tạo ra những đứa con khỏe mạnh. Tình yêu chỉ là ý chí sinh tồn của giống nòi, là nhu cầu sinh sôi nảy nở và nó gây bất lợi cho những ảo tưởng và niềm vui thoáng qua mà con người cảm thấy.
Đau khổ không phải là vô nghĩa bởi vì tất cả đều là một phần của kế hoạch của vũ trụ. Trong các luận điểm của mình, ông đưa ra quan điểm về mức độ có thể tránh được hoặc ít nhất là giảm thiểu nỗi đau khổ này. Đó là những lời khuyên rất có ích. Ông cũng viết rất hay và khi có tâm trạng, có thể khá hóm hỉnh (những đặc điểm như vậy rất hiếm trong hầu hết các tác phẩm triết học phương Tây).
Khi viết về triết lý siêu hình tình yêu, có một ý rất hay là hình ảnh của những con nhím. Vào mùa đông lạnh giá, nhím muốn rúc vào nhau để sưởi ấm. Tuy nhiên, nếu chúng rúc vào nhau quá gần, gai của chúng sẽ đâm vào nhau. Nếu ở quá xa nhau, chúng có nguy cơ bị đóng băng. Những thách thức của sự thân mật giữa con người với nhau cũng vậy. Sự thân mật giữa con người không nên ở mức độ quá, sẽ xảy ra tổn hại lẫn nhau, và dẫn đến kết quả là các mối quan hệ trở nên suy giảm và kém đi. Lời khuyên ở đây là nên tiết chế trong quan hệ với người khác, vì lợi ích cá nhân cũng như vì lợi ích của người khác.
Tương tự như vậy, ông đề cập đến sự cô độc theo cách riêng của mình. Sự cô độc mang lại hai lợi ích chính: bình yên và tự do khỏi nhu cầu đối phó với những ảnh hưởng tiêu cực tiềm ẩn của người khác. Chúng ta nên hiểu rằng sự cô độc mang lại không gian cho cảm xúc và sự tập trung, dẫn đến sự khám phá khả năng của chính mình hơn. Có một trạng thái tinh thần tốt là cần thiết để đạt được hạnh phúc. Giữ tâm an lạc, bình tĩnh, kiềm chế bản thân, giảm ham muốn, kiềm chế cảm xúc. Sự cô độc cũng góp phần mang lại sự yên tĩnh và hạnh phúc về tinh thần.
